Inuit pisinnaatitaaffiinut, atugarissaarneq aammalu kinaassutsimut kultoorimut tunngasunik ukkatarinnilluni, Uagut Danmarkimi kalaallinut ataatsimoortumik oqaaseqartussaattut inissinniarneqarpoq.

Uagut-p siunertaraa Danmarkimi inuiaqatigiinni kalaallit naligiimmik inissisimanerannik, saqqumilaarnerunerannik aammalu kalaallit kultoorianik paasinninnerup annertusaanissaq. Paasititsiniaanikkut, attavitsigut, siunnersuinikkut kiisalu suleqatigiinneq aqqutigalugu Uagut  Danmarkimi kalaallinut immikkoortitaasarnerata akiorneqarnissaa aammalu ataatsimoornerup nukittorsarneqarnissaa anguniarlugu suliniuteqarpoq.

"Kalaallit ataatsimoorlutik oqaaseqartussaatut oqariartuuteqarsinnaasut pisariaqartinneqarput. Amerlasuut takuneqarsinnaanatik, naligiissitaanngitsutut  aammalu sinnerneqanngtsutut misigisarput. Tamanna allanngortissavarput – ataatsimoornikkut tulluusimaarutiginninnikkullu. Taamaattumik neriuutigaara amerlasuut ullumi ilaasortanngussasut”  Uagut-ip siulittaasua Julie Rademacher oqarpoq.

Nunarsuarmi aaqqissuussaanerup allanngoriartornerani Kalaallit Nunaat immikkut isiginiarneqarpoq. Julie nangippoq:

Kalaaliulluni ilaanni kisimiittutut misigisimanartarpoq aammalu allat oqaloqatigalugit paasivarput immikkuullarissutsit atorlugit ataatsimoorfiusinnaasumik pisariaqartitsisoqartoq. Soorlu ilaatigut qanoq pitsaanerpaamik immikkoortitaasarnermut, inuusuttorpassuarnut oqaatsinik annaasaqartarnermut  imaluunniit ataatsimoorfiusinnaasumik pilersitsinissamut – tamarmik atorfissaqartippavut. Taamaattumik Kalaallit/Inuit Danmarkimi najugaqartutut  nukittunerusumik ataatsimoortumik oqaaseqartoqalernissanut ataatsimoorpugut.

Uagut-p naleqartitaasa ilagivaat: ataqqineq, peqataatitsineq, naligiissitaaneq aammalu sunniuteqarsinnaanissaq. Kattuffik pilersinneqarsimavoq inuiaqatigiinni, kulturerisami aammalu ilinniarnermi suliniutinik tapersersuinissamut, aammalu kulturimik kinaassutsimillu nukittorsaaviusinnaasunik ataatsimoorfissanik pilersitsinissamut – inuiaqatigiinni aammalu ataatsimoorfiusuni.

Uagut kalaallit illuisa, Inuit kattuffiata aammalu Danmarkimi kalaallit pillugit suliaqartut arlallit suleqatigilluassavai. Ilaasortanngorneq pisinnaavoq inuttut ataasiakkaatut, ilaqutariitut imaluunniit suleqatigiiffittut. Aamma periarfissaassaaq aningaasanik tapersersuinissamut imaluunniit suleqatitut peqataasinnaanissamut.

Uagut namminersuuvoq aammalu partiinut sorlernulluunniit attuumassuteqanngitsoq. Maanna ilaasortanut aammalu suleqatinut  nunatsinni najugaqartunut 17.000-t missaanniittunut iluaqutaasussatut Danmarkip naligiinnerusumik peqataatitsinerusumillu  pilersinneqarnissaa anguniarlugu ammavoq.